COLUMN RUTH TOLHUIJS: “WE ZIJN BANG VOOR ONS EIGEN GELUK”

We zijn bang voor ons eigen geluk. Dat klinkt super scheef en toch is het zo. Soms kiezen we liever voor zekerheid dan dat we kiezen voor geluk. Denk aan een situatie waarin je iets doet waarvan je weet dat het niet goed voor je is. Roken, een relatie waarvan je weet dat je ermee moet kappen, een opleiding of baan waarvan je al lang weet dat het niet is wat je wil. Of die vriendin die je door elkaar wil schudden omdat ze maar blijft kiezen voor die situatie die totaal niet goed voor haar is. Je hebt al 100 keer advies gegeven en toch lijkt ze niet te luisteren. Daar stop je toch gewoon mee? Zou je zeggen. Maar dat is dus niet zo. En ik heb een idee waarom, omdat ik zelf ook zo ben.

De hardloopmetafoor
Stel: hardlopen is jouw ding. Je begint ooit en haalt je sportschoenen uit de kast. Of je leent ze van je buurman en je “vergeet” ze terug te geven (gejat dus, geef toe wat je bent!). Laten we zeggen: ze worden van jou. Je leert rennen op dat ene paar schoenen die vertrouwd gaan voelen. Op een dag beginnen je schoenen een beetje stuk te gaan. Ze zijn niet meer waterdicht, er komen steentjes in: je geeft het niet toe, maar het loopt niet lekker meer. Eigenlijk moet je nieuwe schoenen kopen en dat weet je. Maar dit éne paar zit nou net zo lekker. Ondanks dat ze niet goed zitten, weet je wat je aan ze hebt. Je wil geen andere schoenen, je wil deze. Je past je training aan om zo lang mogelijk je schoenen te kunnen houden.

Tot je besluit te gaan trainen voor een hardloopwedstrijd die een uitdaging voor je is. Je begint te trainen op je oude, vertrouwde schoenen tot het moment dat het niet meer gaat. Je moet nieuwe schoenen kopen, als je de wedstrijd wil kunnen uitlopen. Je twijfelt of je wel wil rennen met andere schoenen. Wat als het niet lukt om ze op tijd in te lopen? Wat als je blaren krijgt? Wat als je nooit meer zo van rennen kunt genieten als je op je oude schoenen deed? Je vergeet dat je van die oude schoenen inmiddels blaren krijgt. Je denkt niet na over de mogelijkheden die je nieuwe schoenen je kunnen bieden. Je kunt alleen nog maar nadenken over hoe zuur het is om je oude schoenen weg te doen. Sidenote: Als ik ooit zoveel emotionele waarde hecht aan hardloopschoenen, vraag me dan even of het wel goed met me gaat. Waarschijnlijk niet.

Verandering kan eng zijn
Maar het laat wel mooi zien wat ik bedoel: verandering kan eng zijn en daarmee zijn we bang voor geluk. Ondanks dat je misschien niet gelukkig bent in de situatie waarin je zit, weet je tenminste wel hoe die werkt. De situatie waarin we gelukkig zijn lijkt heel ideaal zolang het een ver-van-je-bed-show is, maar als het dichtbij komt wordt het eng. Wat als ik er niet mee om kan gaan? Wat als het geluk dat ik voor ogen heb, niet het geluk is wat ik eigenlijk zoek? Dan heb ik gefaald. En dat maakt dat we liever vasthouden aan een rotsituatie waarin we weten wat we kunnen verwachten, dan dat we kiezen voor een ideale situatie die we niet kennen.

Wat ik wil zeggen is dat de manieren en regels waarvan je denkt dat ze jou als persoon maken tot wie je bent, juist hetgeen is dat je tegenhoudt om te groeien. In het geval van de schoenen: je hebt zelf verzonnen dat je niet op andere schoenen kunt rennen. In de praktijk is dat helemaal niet zo. Je zult er misschien alleen even aan moeten wennen. Ergens heb je er belang bij om te blijven hangen in die rotbaan. Namelijk de angst voor het onbekende. Als je dit onder ogen durft te zien, wat écht niet makkelijk is, ontdek je hoe het komt dat je zo bang bent. Dit gaat niet over één nacht ijs. Cut yourself some slack voor het überhaupt al onder ogen zien hiervan. Als je die angst van jezelf kunt accepteren en inziet dat het eigenlijk niet klopt, wordt de stap tot verandering haalbaar.

Wat zou jij in je leven willen veranderen? Wat is voor jou de reden om dat niet te doen? Is het tijd voor nieuwe schoenen?